Operacja ANOM to międzynarodowa akcja organów ścigania, która pozwoliła na zatrzymanie ponad 800 podejrzanych handlarzy narkotyków w 16 krajach dzięki śledzeniu komunikacji przestępców za pośrednictwem zaszyfrowanej aplikacji.
Operacja ANOM: Jak wpadają najsprytniejsi…
Ostatnimi czasy świat obiegła informacja o licznych zatrzymaniach handlarzy narkotyków, w wielu miejscach, w tym samym czasie. Operacja ANOM, bo o tym tu mowa to efekt współpracy organów ścigania z kilku krajów, realizowany w latach 2018–2021, w ramach którego przechwycono miliony wysłanych wiadomości poprzez rzekomo bezpieczną aplikację do przesyłania wiadomości na smartfony ANOM. Usługa ANOM była szeroko wykorzystywana przez przestępców, ale zamiast zapewniać bezpieczną komunikację, w rzeczywistości był to koń trojański potajemnie dystrybuowany przez FBI i AFP, umożliwiając im monitorowanie całej komunikacji. Dzięki współpracy z innymi organami ścigania na całym świecie w wyniku operacji aresztowano ponad 800 podejrzanych rzekomo zaangażowanych w działalność przestępczą w 16 krajach. Wśród aresztowanych byli domniemani członkowie australijskiej mafii włoskiej, albańskiej przestępczości zorganizowanej, zakazanych klubów motocyklowych, syndykatów narkotykowych i innych zorganizowanych grup przestępczych.
Geneza ANOM: Rozpoczęcie współpracy z FBI
Zamknięcie kanadyjskiej firmy zajmującej się bezpiecznym przesyłaniem wiadomości w marcu 2018 r. sprawiło, że międzynarodowi przestępcy potrzebowali alternatywnego systemu bezpiecznej komunikacji. W tym czasie oddział FBI rozpoczął współpracę z osobą, która opracowywała zaszyfrowane urządzenie do użytku przez sieci przestępcze. Osobie postawiono zarzuty i współpracowała z FBI w zamian za złagodzenie kary. To właśnie ona zaproponowała opracowanie ANOM, a następnie dystrybucję go wśród przestępców za pośrednictwem swoich istniejących sieci. Pierwsze urządzenia komunikacyjne z ANOM zostały zaoferowane przez tego informatora w październiku 2018 r.
Struktura urządzeń ANOM
Urządzenia ANOM składały się z aplikacji do przesyłania wiadomości działającej na smartfonach z systemem Android, która została specjalnie zmodyfikowana w celu wyłączenia normalnych funkcji, takich jak telefonia głosowa, poczta e-mail lub usługi lokalizacyjne, a także z dodatkiem ekranu wprowadzania kodu PIN umożliwiającego losowe rozmieszczenie numerów, usunięcie wszystkich informacji z telefonu w przypadku wpisania określonego PIN-u oraz możliwość automatycznego usunięcia wszystkich informacji, jeśli nie są one używane przez określony czas. Aplikację otwierano, wprowadzając określone obliczenia w aplikacji kalkulatora, w którym aplikacja do przesyłania wiadomości komunikowała się następnie z innymi urządzeniami za pośrednictwem rzekomo bezpiecznych serwerów proxy, które kopiował wszystkie wysłane wiadomości na serwery kontrolowane przez FBI. FBI mogłoby następnie odszyfrować wiadomości za pomocą klucza prywatnego powiązanego z wiadomością, bez konieczności zdalnego dostępu do urządzeń. Urządzenia miały także przypisany każdemu użytkownikowi stały numer identyfikacyjny, umożliwiający łączenie ze sobą wiadomości od tego samego użytkownika.
Rozpowszechnianie ANOM i jego użytkownicy
Od października 2018 r. w Australii rozprowadzono około 50 urządzeń. Przechwycona komunikacja wykazała, że każde urządzenie było wykorzystywane do działań przestępczych. W 2020 r. do różnych punktów odbioru w Stanach Zjednoczonych wysłano około 125 urządzeń. Korzystanie z aplikacji rozprzestrzeniało się pocztą pantoflową. Do maja 2021 r. było 11 800 urządzeń z zainstalowanym systemem ANOM, z czego około 9 000 było w użyciu. Nowa Zelandia miała 57 użytkowników systemu komunikacji ANOM. Szwedzka policja miała dostęp do rozmów 1600 użytkowników, z czego inwigilacja skupiła się na 600 użytkownikach. Europol stwierdził, że z urządzeń ANOM w ponad 100 krajach zebrano 27 milionów wiadomości.
Ogólne wyniki operacji ANOM
Operacja ta zakończyła się wydaniem nakazów przeszukania, które wykonano jednocześnie na całym świecie 8 czerwca 2021 r. Tło operacji i jej międzynarodowy charakter zostały ujawnione po wykonaniu nakazów przeszukania. W 16 krajach aresztowano ponad 800 osób. Wśród aresztowanych byli domniemani członkowie australijskiej mafii włoskiej, albańskiej przestępczości zorganizowanej, wyjętych spod prawa gangów motocyklowych, syndykatów narkotykowych i inne grupy przestępcze. W Unii Europejskiej aresztowania koordynowano za pośrednictwem Europolu.
Przeszukania i aresztowania na całym świecie
Przejęte dowody obejmowały prawie 40 ton narkotyków, 250 sztuk broni, 55 luksusowych samochodów, ponad 48 milionów dolarów w różnych walutach i kryptowalutach. W Australii aresztowano 224 osoby na podstawie łącznej liczby 526 zarzutów. W Nowej Zelandii aresztowano 35 osób, którym postawiono łącznie 900 zarzutów. Policja przejęła majątek o wartości 3,7 miliona dolarów, w tym 14 pojazdów, narkotyki, broń palną i ponad 1 milion dolarów w gotówce.
Wpływ operacji ANOM na Polskę
W ciągu trzech lat w akcję zaangażowało się ponad 9 000 funkcjonariuszy policji z 18 krajów. Wpadli również w Polsce. W Sądzie Okręgowym w Tarnowie, w błyskawicznym tempie, zaledwie po kilku miesiącach procesu skazano grupę, która rozprowadziła pół tony narkotyków. Dzięki materiałom przekazanym przez FBI nie trzeba było przesłuchiwać wielu świadków. Materiał dowodowy dostarczyli sami handlarze i przemytnicy narkotyków, którzy wymieniali się informacjami przez szyfrowaną aplikację.
Czytajcie moje AKTA
FIGURANT
